Cholesterol - co to jest?
Cholesterol to steroidowy alkohol zbudowany z czterech pierścieni steranu, ogona węglowodorowego i grupy hydroksylowej. Jest syntezowany w różnych tkankach organizmu i dostarczany wraz z pożywieniem. Pełni wiele istotnych funkcji:
- Buduje błony lipidowe, zapewniając płynność błon komórkowych.
- Jest składnikiem otoczki mielinowej komórek nerwowych, niezbędnej do funkcjonowania mózgu i układu nerwowego.
- Wpływa na aktywność receptorów i enzymów metabolicznych.
- Jest składnikiem żółci, wspiera trawienie tłuszczów.
- Pełni rolę prekursora w syntezie hormonów steroidowych i witaminy D3.
Cholesterol jest więc niezbędny dla zdrowia i życia.
Rodzaje cholesterolu
Cholesterol nie rozpuszcza się w płynach obwodowych ani we krwi. Łączy się z białkami w lipoproteiny, aby mógł zostać przetransportowany tam, gdzie jest potrzebny. Na podstawie właściwości, jaką jest gęstość, wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje lipoprotein: HDL i LDL.
- HDL to lipoproteiny o dużej gęstości, zwane „dobrym” cholesterolem.
- LDL to lipoproteiny o małej gęstości, zwane „złym” cholesterolem.
Te dwa rodzaje różnią się funkcjami, które spełniają w organizmie.
Cholesterol a zdrowie serca
Lipoproteiny HDL, znane jako "dobry" cholesterol, transportują cholesterol z komórek pozawątrobowych do wątroby, oczyszczając naczynia krwionośne i zmniejszając ryzyko miażdżycy. Mają także funkcje przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe i antyoksydacyjne.
Natomiast lipoproteiny LDL dostarczają cholesterol do komórek, co może prowadzić do gromadzenia się go w naczyniach krwionośnych i rozwoju miażdżycy, która może prowadzić do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, a nawet zawału. Wyższe stężenie LDL jest zatem niekorzystne dla organizmu.
Wpływ cholesterolu na układ sercowo-naczyniowy
Wyższe stężenie cholesterolu we krwi zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca i udar mózgu, oraz miażdżycy. Miażdżyca to proces gromadzenia się cholesterolu w ścianach tętnic i powstawaniu blaszek miażdżycowych, co prowadzi do zwężenia tętnic i niedokrwienia tkanek. Bez wystarczającej ilości tlenu w krwi, tkanki i organy nie funkcjonują prawidłowo.
Wysoki poziom cholesterolu we krwi także zwiększa ryzyko choroby tętnic obwodowych (PAD). Czynniki ryzyka to wiek powyżej 50 lat, brak aktywności fizycznej, otyłość, palenie papierosów, cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi oraz dziedziczne skłonności do chorób serca.
Normy cholesterolu a ryzyko chorób serca
Poziomy cholesterolu całkowitego:
- < 200 mg/dL - zdrowe
- 200-239 mg/dL - graniczne
- > 240 mg/dL - wysokie i związane z większym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.
Stężenie cholesterolu HDL powinno wynosić:
- > 1,3 mmol/l (50 mg/dl) u kobiet
- > 1,0 mmol/l (40 mg/dl) u mężczyzn.
Norma stężenia cholesterolu LDL jest ustalana indywidualnie dla każdego pacjenta, uwzględniając jego ryzyko sercowo-naczyniowe. W zależności od kategorii ryzyka, stężenie LDL powinno wynosić:
- < 1,0 mmol/l (<40 mg/dl) dla osób z ekstremalnie dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym.
- < 1,4 mmol/l (<55 mg/dl) dla osób z bardzo dużym ryzykiem.
- < 1,8 mmol/l (<70 mg/dl) dla osób z dużym ryzykiem.
- < 2,6 mmol/l (<100 mg/dl) dla osób z umiarkowanym ryzykiem.
- < 3,0 mmol/l (<116 mg/dl) dla osób z małym ryzykiem.
Lekarz bierze pod uwagę czynniki modyfikowalne i niemodyfikowalne przy ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego pacjenta.
Triglicerydy:
- < 150 mg/dL - norma
- 150 do 199 mg/dL - graniczne
- > 200 mg/dL - wysokie wartości.
Poziom cholesterolu - wskazania do wykonania badania
Wskazane jest, aby wszystkie kobiety po ukończeniu 45. lat oraz mężczyźni po 3.5 roku życia poddali się badaniu poziomu cholesterolu. Osoby po 50. roku życia powinny powtarzać to badanie co najmniej raz na 2 lata. W przypadku nieprawidłowego wyniku zaleca się powtórne badanie nie później niż po pół roku. Badanie cholesterolu jest ważnym testem diagnostycznym. W przypadku wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości, można natychmiast rozpocząć odpowiednie leczenie, co znacząco zmniejsza ryzyko problemów zdrowotnych.
Regularne badanie poziomu cholesterolu zaleca się przede wszystkim:
- osobom przewlekle chorym na nadciśnienie i cukrzycę,
- palaczom,
- osobom z nadwagą lub otyłością
- tym, u których w rodzinie występował wysoki poziom cholesterolu.
Leczenie hipercholesterolemii
W leczeniu hipercholesterolemii ważnym krokiem jest zmiana stylu życia, która może znacząco obniżyć poziom cholesterolu. Dieta śródziemnomorska, bogata w oliwę z oliwek, orzechy, warzywa i ograniczone ilości cukru, może zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych o 30%.
Regularna aktywność fizyczna jest kluczowa – zaleca się codzienne ćwiczenia o umiarkowanej intensywności przez co najmniej 30 minut. Istotne jest również rzucenie palenia papierosów i ograniczenie spożycia alkoholu.
W leczeniu farmakologicznym hipercholesterolemii często stosuje się statyny, fibraty, żywice jonowymienne oraz monakolinę z czerwonego ryżu. Najnowsze leki, inhibitory PCSK9, dodane do terapii statynami, mogą obniżyć poziom cholesterolu LDL nawet o 60%.
Metodą terapii może być także LDL-afereza, która jest zabiegiem oddzielającym lipidy i lipoproteiny z krwi. Jest to zaawansowane leczenie stosowane w wyspecjalizowanych ośrodkach, szczególnie dla pacjentów z hipercholesterolemią rodzinną, oporną na leki. Dzięki temu zabiegowi możliwe jest obniżenie poziomu cholesterolu LDL o ponad 60%.
Zbadaj poziomy cholesterolu w neoMedica!
W neoMedica jesteśmy świadomi, jak ważny jest prawidłowy poziom cholesterolu w kontekście zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Podwyższony poziom cholesterolu może nieść za sobą poważne konsekwencje zdrowotne.
Zachęcamy do skorzystania z naszej oferty badań laboratoryjnych! Oferujemy Pakiet pokochaj serce, dzięki któremu kompleksowo zadbasz o zdrowie swojego serca.
Możesz również skorzystać z badań laboratoryjnych poza pakietem, takich jak cholesterol całkowity, cholesterol LDL oraz cholesterol HDL.
Skontaktuj się z nami telefonicznie 730 730 710, aby umówić termin, lub odwiedź naszą stronę internetową, aby dowiedzieć się więcej. Razem dbajmy o zdrowie!
